หมดไป มากกว่า ก้อนหินประมาณเท่าเมล็ดผักกาด 7 ก้อนที่ยังเหลืออยู่ มี
ประมาณน้อย เมื่อเทียบกับขุนเขาหิมวันต์ที่สิ้นไป หมดไป ก้อนหินประมาณ
เท่าเมล็ดผักกาด 7 ก้อนที่ยังเหลืออยู่ ย่อมไม่ถึงซึ่งการนับ การเปรียบเทียบ
หรือแม้ส่วนเสี้ยว.
พ. ฉันนั้นเหมือนกัน ภิกษุทั้งหลาย ทุกข์ของบุคคลผู้เป็นอริยสาวก
ผู้สมบูรณ์ด้วยทิฏฐิ ผู้ตรัสรู้ ผู้รู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกข-
นิโรธคามินีปฏิปทา ที่สิ้นไป หมดไป มากกว่า ที่ยังเหลือมีประมาณน้อย
ย่อมไม่ถึงซึ่งการนับ การเปรียบเทียบ หรือแม้ส่วนเสี้ยว เมื่อเทียบกับกองทุกข์
อันมีในก่อนที่สิ้นไปหมดไป อย่างสูงเพียง 7 ชาติ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
เพราะฉะนั้นแหละ เธอทั้งหลายพึงกระทำความเพียรเพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่า
นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบทุติยปัพพตูปมสูตรที่ 10
จบอภิสมยวรรคที่ 6

อรรถกถาอภิสมยวรรคที่ 6

ท่านให้พิสดารแล้ว ในอภิสมยสังยุต ในนิทาน
วรรคแล.
จบอรรถกถาอภิสมยวรรคที่ 6

รวมพระสูตรที่มีในวรรคที่ คือ

1. นขสิขาสูตร 2. โปกขรณีสูตร 3 . ปฐมสัมเภชชสูตร 4
ทุติยสัมเภชชสูตร 5. ปฐมปฐมวิสูตร 6. ทุติยปฐวีสูตร 7. ปฐมสมุททสูตร
8. ทุติยสมุททสูตร 9. ปฐมปัพพตูปมสูตร 10. ทุติยปัพพตูปมสูตร

อามกธัญญเปยยาล ปฐมวรรค* ที่ 7

1. อัญญตรสูตร

ว่าด้วยสัตว์ผู้เกิดในมนุษย์มีน้อย

[1757] ครั้งนั้นแล พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงช้อนฝุ่นเล็กน้อยไว้ใน
ปลายพระนขา แล้วตรัสเรียกภิกษุทั้งหลายมาแล้วตรัสถามว่า ดูก่อนภิกษุทั้ง
หลาย เธอทั้งหลายจะสำคัญ ความข้อนั้นเป็นไฉน ฝุ่นเล็กน้อยที่เราช้อนขึ้นไว้
ในปลายเล็บกันแผ่นดินใหญ่นี้ ไหนจะมากกว่ากัน ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ แผ่นดินใหญ่นี้แลมากกว่า ฝุ่นเล็กน้อยที่พระผู้มีพระ
ภาคเจ้าทรงช้อนไว้ในปลายพระนขามีประมาณน้อย เมื่อเทียบกับแผ่นดินใหญ่
ฝุ่นเล็กน้อยที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงข้อนั้นไว้ในปลายพระนขา ย่อมไม่ถึงซึ่งการ
นับ การเปรียบเทียบ หรือแม้ส่วนเสี้ยว.
พ. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกัน สัตว์กลับมาเกิดในหมู่
มนุษย์มีน้อย โดยที่แท้ สัตว์ลับมาเกิดนอกจากมนุษย์มีมากกว่า ข้อนั้น
เพราะเหตุไร เพราะไม่ได้เห็นอริยสัจ 4 อริยสัจ 4 เป็นไฉน คือ ทุกขอริยสัจ
ฯลฯ ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะฉะนั้นแหละ
เธอทั้งหลายพึงกระทำความเพียรเพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ
นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบอัญญตรสูตรที่ 1.
* อามกธัญญเปยยาล วรรคที่ 7-8-9-10 มีอรรถกถาแก้รวมกันไว้ตอนจบมหาวรรคสังยุต